“Hoe ga ik in mijn leven om met de resterende tijd die mij is gegund?”
In 2009 nam ik afscheid van TNO. Na er ruim 17 jaar met veel passie gewerkt te hebben, was het tijd voor iets anders. Nu, 14 jaar later, ben ik weer terug bij TNO. Niet als collega, maar voor de Vereniging leven met dood die met Pensioenfonds TNO een dankbare samenwerking aangaat om de nabestaanden van gepensioneerde TNO’ers na hun verlies te ondersteunen. Naast het plezier om verschillende oud-collega’s weer te ontmoeten, is er ook een bewustwording van mijn eigen sterfelijkheid. Menige gesprekken begonnen met ‘Hé, wist je dat …’ en gingen zonder vooraankondiging over in een opsomming van collega’s die ernstig ziek of overleden zijn. Alsof ik de overlijdensadvertenties van 14 jaar in één krant voorgeschoteld krijg.
Terwijl ik terugdenk aan alle inspiratievolle samenwerkingen en humorvolle ontmoetingen met mijn overleden collega’s, schiet er een alinea van het boek De zin van de dood door mijn hoofd. De schrijfster Trodessa Barton vertelt daarin dat zij tijdens het schrijven van het boek een overlijdensbericht van een oud-collega onder ogen krijgt. Het was iemand die er, toen zij zelf een levensbedreigende ziekte had, voor haar was. ‘En nu ben ik er nog en hij niet meer’, schrijft ze. De les die Trodessa hieruit trekt is ‘hoe ga ik in mijn leven om met de resterende tijd die mij is gegund?’In het tweede deel van het boek geeft zij een indrukwekkend verslag van haar zoektocht. Zij interviewt veel mensen die midden in het leven staan en de boodschap te horen krijgen dat ze nog maximaal 3 jaar te leven hebben. Voor haar boek selecteert ze 7 levensverhalen die over herkenbare levensthema’s gaan: ‘de harde werker’, ‘de cynische interne criticus’ en ‘de people pleaser’. Iedere geïnterviewde schrijft met krijt een persoonlijke boodschap op een bord, die Trodessa fotografeert. Zo brengt zij het levensverhaal in beeld; het beeld van de dood dat iets mee wil geven aan de levenden.
De les van ‘de harde werker’ verwoordt een oude, diepe wijsheid: ‘volg je hart’. Breng datgene in de wereld dat diep in jou leeft. Volgens Trodessa zullen veel mensen met deze levensles instemmen, maar de mensen die genoodzaakt zijn hun sterfelijkheid onder ogen te zien, zijn beter in staat om deze levensles daadwerkelijk te leven. Want, zegt zij, ‘de dood verandert nu eenmaal alles’.
Ik kan je het boek ‘De zin van de dood’ van harte aanraden. Al was het alleen maar om (weer) eens stil te staan bij hoe jij in je leven omgaat met de tijd die je nog is gegund. ‘De zin van de dood als spiegel voor de onzin van het leven.’