De foto die Nadya afgelopen jaar op de verjaardag van haar beste vriend liet maken. “Ik wilde een positief rouwweekend, waarbij ik mijn verdriet er gewoon liet zijn.” (© Anna Mollema)
“Mensen denken dat de pijn met de tijd verzacht, maar op een slechte dag kan het net zo hevig binnenkomen”
Rouwen is onvoorspelbaar en oneindig, merkt Nadya van der Sluis. Het plotselinge overlijden van haar beste vriend in 2013 zet Nadya’s wereld volledig op zijn kop. Om niet bij het verlies stil te hoeven staan, zoekt ze zo veel mogelijk afleiding. Totdat Nadya in een diepe depressie belandt. “Met therapie heb ik veel kunnen verwerken, maar zodra ik iemand of iets verlies, komt die oude pijn weer naar boven.”
“Vanaf 2011 verloor ik in korte tijd meerdere dierbaren. Mijn opa, oma, overgrootoma en neefje kwamen te overlijden. Een enorme klap. Het jaar daarop overleed mijn beste vriend plotseling. Ik bleef de beelden rondom zijn overlijden als een film herhalen. Ik was continu met hem bezig, mijn hoofd met hem in gesprek. Door veel afleiding hoopte ik dat te kunnen stoppen. Ik behaalde in die periode zelfs mijn master rechten.
Het bleek geen goed copingsmechanisme, zeker niet gezien de diagnose die ik een aantal jaar daarvoor had gekregen: een bipolaire stoornis type I. Het wegstoppen van de rouw zorgde voor een depressie. Nu zie ik dat het een opeenstapeling was van verschillende gebeurtenissen: de rouw om mijn beste vriend, het verdriet om mijn stoornis en de verliezen die daar weer mee gepaard gingen, bleken een trigger. Door therapie heb ik mijn leven weer op de rit gekregen. EMDR-therapie, dat wordt ingezet om trauma’s te behandelen, heeft me geholpen om te gaan met het scooterongeluk waardoor mijn beste vriend om het leven kwam.
Een verlies dat je altijd bij je draagt
Ik heb het vaak over ‘levend verlies’, omdat je het altijd bij je draagt. Mensen zeggen wel dat de pijn met de tijd minder wordt, maar op verjaardagen of een festival waar ik normaal met mijn beste vriend heen ging, voel ik het verlies heel scherp. Nu ik moeder ben geworden, komt het gemis van mijn overgrootmoeder, waarmee ik erg close was, naar boven. Ook wanneer er iets of iemand uit mijn leven verdwijnt, bijvoorbeeld bij een verbroken relatie, merk ik dat die oude pijn weer naar boven komt. En dat mag ook. Op zulke momenten helpt schrijven me. Ik schrijf mijn gedachten letterlijk van me af, zodat ik er niet over blijf piekeren.
De nabestaanden ontzorgd
Ik ben zelf dubbelbloed, namelijk Eritrees en Nederlands.Het mooie aan de Eritrese gemeenschap is dat je echt samen rouwt. Wanneer er iemand overlijdt, komt iedereen langs met eten en drinken. We huilen samen en ontzorgen de nabestaanden. En dat niet voor één dag, maar voor een lange periode. Ik sta met mijn omgeving graag stil bij de mooie herinneringen. Zo vier ik de verjaardag van mijn beste vriend altijd door iets leuks te doen op die dag. Twee jaar geleden heb ik bijvoorbeeld mijn bedrijf Incluvision by Nadya op zijn verjaardag opgericht, waarmee ik psychische kwetsbaarheid op de werkvloer uit de taboesfeer wil halen. Ook de fotoshoot die ik hield voor mijn bedrijf (zie foto bovenaan, red.) plande ik op zijn verjaardag. Ik wilde een positief rouwweekend, waarbij ik mijn verdriet er gewoon liet zijn en ik mijn kwetsbaarheid vastlegde.”