“Het goede nieuws is: er is geen oplossing. Het slechte nieuws is: er is geen oplossing.”
“Shit, zometeen stop m’n hart ermee”, “Wat als ik nu een hersenbloeding krijg?”, “Wie van mijn collega’s zou mij kunnen reanimeren?”. Zomaar een greep uit mijn gedachten die ik gemiddeld vijf tot tien keer per dag had. Voor hoe lang weet ik niet meer. Maar zeker aan aantal jaar. Therapie, boeken, praten, het hielp enigszins maar de angst voor een plotselinge dood, overvalt mij soms nog steeds. Maar ik heb er mee leren leven.
Ermee leren leven. Hoe doe je dat? Hoe leer je leven met angst, verdriet, pijn en somberheid. Eén ding kan ik je alvast verklappen: er is geen checklist die zorgt dat je de eindstreep van deze emoties bereikt. Zodra je bij de laatste stap bent, begin je soms weer van voor af aan, ben je terug bij stap 3 of doet zich weer een nieuwe situatie voor waar je mee moet dealen. Emoties kennen geen lineair proces of een eindstreep.
Dit is een persoonlijk verhaal en ik hoop dat het jou inspireert en nieuwe inzichten geeft in misschien wel een moeilijke periode die je nu doormaakt.
Vluchten voor de dood
Mijn angst voor de dood hield mij in zijn greep en ik legde regelmatig mijn vingers aan mijn hals om te voelen of mijn hart nog klopte. Nu ik dit stuk schrijf moet ik daar een beetje om grinniken. Want wat dacht ik nou? Dat ik het überhaupt door zou hebben als mijn hart ermee zou stoppen, dat ik door even aan mijn hals te voelen, ik de dood zou kunnen tegenhouden?
Om niet bezig te zijn met de angst zorgde ik voor veel afleiding. Veel op stap, eindeloos op Tinder swipen (en afspreken), uitstelgedrag, last-minute weekendjes weg, noem maar op. Surprise, surprise: dit vluchtgedrag maakte het gevoel achteraf alleen maar erger. Erover praten deed ik bijna niet. En als ik dat wel deed dan kreeg ik vrijwel steevast een reactie als: “Nee joh, natuurlijk ga je niet dood, stel je niet zo aan.”
Ok. Niet aanstellen dus was de boodschap.
Overal een stappenplan voor
Wie leert je om te gaan met angst, verdriet, rouw en somberheid als wij (lees: wij stugge Westerlingen) het liefst alles zo snel mogelijk willen fixen. Overal zijn checklists en stappenplannen voor te vinden. Daarnaast krijgen we van jongs af aan al vaak de boodschap ‘stel je niet zo aan’ mee. Tranen zijn er om snel gedroogd te worden en bij het verlies van een dierbare krijg je vier (!) dagen betaald verlof. Om vervolgens weer met je goede gedrag in een Teams meeting te zitten waar je collega’s eigenlijk ook niet weten hoe ze met jouw verdriet om moeten gaan.
Volgens de bekende psychiaters Dirk de Wachter en Damiaan Denys, zijn we ‘het lijden verleerd’ en ‘is lijden uit’. Doordat het altijd maar goed moet gaan, graven we onszelf nog dieper in de sh*t. Ik denk inderdaad dat we:
- Niet weten hoe we woorden moeten geven aan onze emoties en onze omgeving ook niet goed weet hoe daarop te reageren
- Onszelf bezwaard voelen als we er wél over praten. We willen niet ‘zielig’ gevonden worden.
- Voor alles een quick-fix verwachten. En soms is die er simpelweg niet.
Misschien lees je dit en ervaar je op dit moment veel verdriet. Vanwege het verlies van een dierbare, door liefdesverdriet of door depressie en somberheid. Ik snap dat je dan behoefte hebt aan iemand die je vertelt wat je in godsnaam moet doen om hier doorheen te komen. Die behoefte had ik ook toen ik dagelijks, bijna letterlijk, doodsangsten uit stond.
Het goede nieuws is: er is geen oplossing. Het slechte nieuws is: er is geen oplossing.
‘Ride the wave baby, just ride the wave’
De afgelopen jaren heb ik veel geïnvesteerd in zelfstudie, praten met psychologen en therapeuten en pak ik regelmatig pen en papier om woorden te geven aan mijn gedachten en emoties. In deze periode is mijn angst zeker afgenomen. Maar is het weg? Absoluut niet. Dit zou een illusie zijn.
Wat wel is veranderd is hoe ik zelf heb leren omgaan met mijn emoties. En ik denk dat ik dit het beste kan uitleggen aan de hand van een tekening die ik laatst gemaakt heb. (p.s. ja ik heb dit getekend, niet mijn 3-jarige neefje, haha).
De reden dat ik deze tekening maakte is omdat ik al een paar weken schommelde tussen gevoelens van blijheid, verdriet en angst. Ik realiseerde mij dat hoe meer ik mij verzette tegen de negatieve gevoelens, hoe meer ze aanwezig waren. Tot ik plots dit beeld voor mij zag. Ik stelde mij voor hoe de boot op de tekening symbool staat voor mijn geest / gemoedstoestand. De oceaan is het leven. De golven zijn onze (negatieve en positieve) emoties die komen en gaan. Sommigen zijn meters hoog, anderen heel klein. Ik hoop dat deze metafoor jou ook helpt bij de volgende ‘emotie-golf’ die zich voordoet. Vooral wanneer je het gevoel hebt te verdrinken in verdriet of angst. Wanneer je het gevoel hebt dat je boot aan het omslaan of aan het zinken is.
Neem even de tijd om jezelf te visualiseren in dat bootje in de oceaan. Hoe ervaar je de oceaan? Zie je hoge, dreigende golven? Of lig je juist in rustig vaarwater? Er zijn allerlei externe factoren die ervoor kunnen zorgen dat de huidige situatie plotseling omslaat. Wolken trekken samen en de golven worden steeds hoger en dreigender. Uit blinde paniek begin je te roeien, je zeilen bij te zetten en júist hoe meer jij beweegt in deze onrust, des te groter de kans is dat je bootje omslaat. Probeer achterover te leunen. En realiseer je dat jouw weerstand er niet voor zal zorgen dat de storm overwaait. Je hebt maar één optie: er doorheen. Je. Moet. Er. Doorheen. Terugkeren is geen optie. Alleen volledige acceptatie van de storm die je op dit moment ervaart zal ervoor zorgen dat je boot niet kapseist.
Misschien helpt het om even deze video te bekijken als je op dit moment denkt: ‘Tessa, ik volg je niet. Waar heb je het over.’ Ik vind deze korte video in ieder geval altijd een prachtige reminder!
De storm is gaan liggen
Je zal uiteindelijk merken (nee, niet gelijk!) dat de golven vanzelf minder hoog en dreigend worden. De lucht breekt langzaam open en hey, jij en je boot kabbelen rustig verder. Wees bewust van dit moment, geniet van de zon op je huid en geef jezelf een schouderklopje. Je hebt de storm doorstaan. Dit heb je gedaan júist door eraan toe te geven, te accepteren dat deze ‘negatieve’ golven er net zo goed bij horen als de ‘positieve’ golven. De volgende keer dat zich weer een storm in jouw oceaan (lees: je leven) voordoet, denk dan terug aan dit moment en weet: you got this.
Er komt namelijk áltijd (helaas) een moment dat zich een volgende storm aandient. Misschien wel nog zwaarder dan de vorige. De donkere wolken pakken zich samen maar dit keer lukt het je om er anders mee om te gaan. Je ziet ze wel alleen je hebt leren leven, leren omgaan met de heftigheid waarin ze zich soms aandienen. En ook dan komt er weer een moment dat je wakker wordt en denkt: ‘de lucht is geklaard.’
Om dit te realiseren heb je geen checklist nodig. Geen stappenplan. Alles wat je ervoor nodig hebt ben jijzelf en een gezonde omgeving. Schrap alle factoren uit je leven die je boot saboteren (inclusief je eigen vluchtgedrag). Repareer je boot in tijden van rust zodat deze gereed is om elke storm te doorstaan.
Ride the wave baby.
Soms is alles gewoon even kut
Ik hoop dat je begrijpt waar ik naartoe wil met dit verhaal. Dat golven van emoties altijd zullen ontstaan. Ze zijn onderdeel van jouw oceaan. Soms komen ze heel snel op en verdwijnen ze de volgende dag weer. Soms blijven ze weken, misschien wel maanden of jaren hangen. Elke golf hoort erbij. Elke golf ben jij. De kracht en het antwoord waar je naar op zoek bent, zit al in je. En ik hoop dat je dit op een dag ook zo zult ervaren.