Wat is gelaagde rouwondersteuning?
Ongemak rondom rouw
Anderhalve eeuw geleden zagen we de dood meer als een ‘normaal’ onderdeel van het leven dan nu. We moesten ons er vaker toe verhouden doordat kindersterfte, dodelijke ziektes of aandoeningen die nog niet behandeld konden worden veel vaker voorkwamen. Om verschillende redenen hebben we de dood naar de zijlijn van de maatschappij geduwd en is het nauwelijks meer bespreekbaar. En dat merk je pas goed als je ermee te maken krijgt: veel mensen weten niet hoe ze met een verlies van een dierbare om moeten gaan, niet bij henzelf, maar ook niet bij anderen.
Zo blijkt uit het Nationale Rouwonderzoek dat meer dan de helft (53%) van de nabestaanden iets mist na het overlijden van een dierbare. De belangrijkste reden: rouwenden denken dat ze alles eerst alleen moeten doen. Ze voelen zich schuldig als ze om hulp moeten vragen, hebben het gevoel tot last te zijn of vinden dat ze sterk moeten zijn voor hun omgeving. Hieruit blijkt dat er nog steeds veel ongemak leeft rondom rouw. Rouwenden geven aan dat zij, naast steun van familie en vrienden, vooral ook behoefte hebben aan goede informatie over rouw, maar in deze behoefte wordt niet altijd voorzien.
Rouw, verlies en sterven een natuurlijker plek in het leven
Wanneer we rouw, verlies en sterven een natuurlijker plek in het leven geven, dan geven we onszelf de ruimte om het gezamenlijk te dragen. Dan is het minder lastig om met elkaar over deze onderwerpen te praten. Of om hulp te vragen nadat een dierbare is overleden. En voelen we ons minder ongemakkelijk om verdriet aan elkaar te tonen.
De Vereniging leven met dood, de initiatiefnemer van de website Rouwinformatie.nl, wil hieraan een bijdrage leveren door ervoor te zorgen dat iedereen op het juiste moment de juiste informatie en de juiste ondersteuning krijgt. Dit noemen we gelaagde rouwondersteuning. Goed georganiseerde, gelaagde rouwondersteuning bestaat nog niet in Nederland. In landen als Ierland en Australië wordt dit al wel toegepast, en met goede resultaten.
De vier lagen van ondersteuning bij rouw
Laag 1. Bewuster worden van onze sterflijkheid
Door de dood niet meer naar de rand van de samenleving te duwen maar we ons als maatschappij bewuster worden van onze sterflijkheid en de natuurlijke plek die dit inneemt in ons leven, kunnen we de dialoog over rouw, verlies en sterven beter met elkaar voeren. Dit komt niet alleen de individuele rouwende, maar ook de gehele samenleving ten goede. Hiervoor zullen onder meer bewustwordingscampagnes moeten worden ingezet, zoals bijvoorbeeld SIRE dit recent nog deed met de campagne ‘De dood. Praat erover, niet eroverheen’.
Laag 2. Goede, toegankelijke informatie voor iedereen
Om meer te leren over verlies, sterven en rouw, dit beter te begrijpen en er met elkaar over te kunnen praten, is goede en betrouwbare informatie nodig. Wat gebeurt er voor en na het sterven, wat is rouwen, hoe kun je omgaan met een verlies, en vooral: hoe kunnen we het samen goed opvangen als het ons overkomt?
De Vereniging leven met dood biedt met Rouwinformatie.nl goede en toegankelijke informatie over rouw: achtergrondinformatie, ervaringsverhalen, podcasts, tips, interviews, doorplaatsingen en verwijzingen, onderzoek uit binnen- en buitenland en nog veel meer over rouw en verlies. De hoogwaardige artikelen worden aangeleverd door (ervarings)deskundigen en beoordeeld door diverse rouwexperts. Ook wordt de website verder ingericht voor inclusief gebruik. Rouwinformatie.nl heeft daarmee de ambitie om uit te groeien tot dé centrale plek voor rouwinformatie.
Daarnaast ontwikkelen we de Rouwwegwijzer, een innovatieve applicatie waarmee we straks aan iedereen die dat wenst of nodig heeft gepersonaliseerde digitale ondersteuning kunnen aanbieden.
Laag 3. Mens-tot-mens ondersteuning
Het meest waardevolle en helpende voor rouwenden is wanneer zij met hun verdriet terecht kunnen in hun eigen sociale netwerk. Wanneer dit niet lukt, of als zij persoonlijke vragen hebben over rouw die ze niet in hun netwerk kunnen stellen, dan kunnen zij altijd gebruik maken van sociale rouwondersteuning door bijvoorbeeld goed opgeleide vrijwilligers of georganiseerde sociale netwerken gespecialiseerd in ondersteuning, zoals bijvoorbeeld lotgenotengroepen. De Vereniging leven met dood doet dit met haar vrijwilligers.
Laag 4. Professionele ondersteuning
Beperkt het verdriet nabestaanden te veel in de dagelijkse bezigheden en er behoefte ontstaat aan professionele hulp, dan kunnen onze vrijwilligers hen in contact brengen met passende professionele ondersteuning. We kunnen hen dan doorverwijzen naar professionals werkzaam in het complementaire domein, zoals een goede rouwcoach of verliesbegeleider.Wanneer nabestaanden te maken krijgen met rouwgerelateerde fysieke en mentale klachten die thuishoren in het reguliere zorgdomein, zullen we hen adviseren contact op te nemen met hun huisarts of praktijkondersteuner. Zij kunnen helpen met de juiste diagnose en kunnen hen eventueel doorverwijzen naar bijvoorbeeld een psycholoog, psychiater, geestelijk verzorger of medisch specialist.