Een andere manier om rouwen te begrijpen: een nieuwe relatie met je overleden dierbare
Waarom zeggen mensen in je omgeving dingen als ‘misschien moet je nu maar eens verder met je leven’ of ‘wordt het nu niet eens tijd om die periode in je leven af te sluiten’? Volgens rouwprofessional Litsa Williams komt dit doordat de oudere theorieën over hoe rouw werkt hardnekkig in de samenleving blijven circuleren.
Er zijn in de loop der tijd verschillende rouwmodellen ontwikkeld die trachten een rouwproces in kaart te brengen. In bekendste modellen over rouw zitten enkele overeenkomsten: ze gaan uit van een lineair proces. Als je rouwt, doorloop je verschillende rouwstadia en op een bepaald moment bereik je een eindpunt. Op dat moment heb je dan het verlies van een dierbare ‘geaccepteerd’(Kübler-Ross) of ‘verwerkt’. Je kunt aan een ‘nieuw leven’ beginnen (Worden, Rando). Deze theorieën blijven hardnekkig hangen, terwijl al in 1996 een boek verscheen dat een heel ander licht werpt op rouw: Continuing Bonds: New Understandings of Grief. En zelfs Kübler-Ross is later teruggekomen op haar eigen rouwmodel.
Litsa Wiliams noemt het model uit dit boek zowel revolutionair als voor de hand liggend. Volgens de drie auteurs Klass, Silvermann en Nickman gaat het bij een gezonde manier van rouwen niet om loslaten en onthechting, maar juist om het beginnen van een nieuwe relatie met de overledene. De band die je met de overledene had zal ook steeds veranderen gedurende je leven. Zo blijft die relatie voortbestaan in een andere vorm, vandaar de term ‘continuing bonds’.
In het boek staan voorbeelden van deze – volgens de auteurs – gezonde manier van rouwen. Bijvoorbeeld de manier waarop kinderen via hun dromen de relatie met een overledene onderhouden, hoe weduwen hun gestorven echtgenoot blijven eren – ook als ze hertrouwen, of hoe andere culturen de band met de overledenen in stand houden.
Er bestaan allerlei manieren om de relatie met een overledene op een gezonde en ondersteunende manier voort te zetten, bijvoorbeeld in de vorm van rituelen, door je leven zó te leiden dat de overledene trots op je zou zijn, of door te bedenken welk advies de overledene iemand zou geven als hij of zij er nog zou zijn.
Volgens Litsa Williams heeft de theorie van ‘continuing bonds’ de manier waarop professionals denken over rouw fundamenteel veranderd. Helaas is het model (nog) geen gemeengoed. Vandaar dat omstanders nog die vaak pijnlijke, goedbedoelde adviezen geven die passen bij de oudere rouwmodellen.