Waarom voel ik opluchting na het overlijden van mijn dierbare?
Opluchting is een vaak onuitgesproken en complexe emotie in de context van rouw. Litsa Williams gaat in dit artikel in op het gevoel van opluchting na de dood van een dierbare, die soms verkeerd begrepen wordt of gepaard gaat met schuldgevoelens.
Wanneer we het over rouw hebben, denken de meeste mensen aan gevoelens van verdriet, boosheid of gemis. Maar de emotie die veel mensen voelen na het overlijden van een dierbare waar zelden over gesproken wordt is opluchting.
Opluchting is een veelvoorkomend gevoel bij rouw. Volgens de Oxford English Dictionary voel je opluchting onder meer nadat gevoelens van pijn of angst afnemen en je een gevoel van verlichting ervaart wanneer iets vervelends stopt. In de context van rouw kan dat betekenen dat je opgelucht bent dat iemand die langdurig ziek was, geen pijn meer heeft. Of dat je eigen angst en zorgen eindelijk voorbij zijn. Toch voelen veel mensen er zich schuldig over dat ze opgelucht zijn. Vaak denken ze dat het betekent dat ze niet genoeg van de overledene hielden, of dat ze blij zijn dat diegene er niet meer is. Maar dat is een misverstand. Het is heel normaal om verschillende en zelfs tegenstrijdige emoties tegelijkertijd te ervaren als je rouwt. Je kunt verdrietig zijn én opgelucht. Je kunt rouwen om het verlies én tegelijk rust voelen omdat een moeilijke situatie voorbij is.
Situaties waarin opluchting vaak voorkomt
-
Langdurige ziekte
Als iemand lang ziek is geweest en veel pijn heeft gehad, kan het overlijden ook het einde betekenen van lijden – zowel voor de zieke als voor de mantelzorger. De opluchting komt voort uit het stoppen van het lijden, niet uit het overlijden zelf. -
Verslaving
Verslaving raakt niet alleen de persoon zelf, maar ook de hele familie. Je constant zorgen maken over een overdosis, politiecontact of financiële problemen kan enorm uitputtend zijn. De opluchting zit hier vaak in het wegvallen van die constante spanning, niet in het verlies van de persoon. -
Psychische problemen
Leven met een geliefde die kampt met een ernstige psychische aandoening brengt vaak jaren van angst en machteloosheid met zich mee. Ook hier kan opluchting ontstaan wanneer die eindeloze zorgen stoppen – zonder dat je het overlijden zelf gewild hebt. -
Problematische of gewelddadige relaties
Soms is de relatie met een overleden persoon erg moeilijk of zelfs schadelijk geweest. In zulke gevallen kan opluchting ontstaan door het einde van een pijnlijke dynamiek. Je rouwt misschien om wat er nooit is geweest, maar je voelt tegelijk verlichting omdat de situatie niet langer voortduurt.
Opluchting mag je voelen
Opluchting is een normale, menselijke reactie bij rouw. Het betekent dus niet dat je niet genoeg gaf om de overledene, of dat je blij bent dat deze persoon er niet meer is. Het betekent vooral dat een periode van lijden – van henzelf of van jou – is gestopt. En dat mag ook gevoeld worden.
Voel je je toch schuldig over deze gevoelens? Weet dan dat je niet de enige bent. Het erkennen van deze emoties en het erover praten met anderen kan je helpen om met je tegenstrijdige gevoelens om te gaan.