Rouwen om iemand met wie je een ingewikkelde relatie hebt
Rouwen na het verlies van iemand met wie je een verwarrende of beladen relatie had, brengt unieke uitdagingen met zich mee. Gemengde gevoelens, onopgeloste conflicten en gebrekkige afsluiting kunnen het rouwproces complexer maken. Aan de hand van voorbeelden en met medewerking van psychiater Gail Saltz schetst Randy Mazzella in het artikel When a relation is complicated, so is the grief process de moeite die het geeft je gemis te plaatsen binnen een ingewikkelde relatie.
Het verhaal is niet ‘af’
In relaties verschillen we soms van mening, we maken ruzie en we kunnen niet altijd goed met de ander overweg. De meeste relaties zijn immers niet alleen maar goed; ze zijn gelaagd en ingewikkeld, zeker binnen families. Sommige relaties zijn gespannen of zelfs toxisch. Maar zolang beide personen nog leven, is er altijd nog een kans om het goed te maken. Die mogelijkheid verdwijnt wanneer iemand overlijdt. Dan verliezen we ook de kans op afsluiting. Auteur en therapeut Jacalyn Wetzel beschrijft de ingewikkelde relatie met haar vader: “Vroeger was er wrok en pijn, later volgde herstel. Maar toen hij overleed, verviel die mogelijkheid tot verdere verzoening”.
Nooit het werkelijke verhaal
Op een uitvaart hoor je ook vaak van de nabestaanden niet hoe de relatie werkelijk in elkaar zat. Mensen staan zelden stil bij de complexiteit van een relatie, zeker niet wanneer ze publiekelijk spreken over een overleden dierbare. We leren dat je niet slecht hoort te spreken over de doden, en dus richten toespraken bij herdenkingen zich meestal op de goede kanten van de overledene en het delen van verhalen die hen in een positief daglicht stellen. Psychiater Gail Saltz, universitair hoofddocent psychiatrie aan het New York-Presbyterian Hospital Weill-Cornell School of Medicine en host van de podcast How Can I Help? geeft aan: “Begrafenissen zijn bedoeld om iemand eer te bewijzen. De rituelen draaien vooral om troost en steun bieden aan de nabestaanden.”
Waarom erover praten soms niet helpt
Familie en vrienden kunnen onbedoeld druk uitoefenen waardoor je je gemengde gevoelens voor je houdt: “Je mag niet klagen”, hoor je dan, of “Je dierbare had toch een goed leven?” Zulke opmerkingen kunnen je doen twijfelen aan je gevoelens of je recht om op jouw manier rouw te ervaren. Maar juist wanneer relaties ingewikkeld waren, is het belangrijk om eerlijk te spreken over hoe je je voelt, zowel over het verdriet als over een gevoel van schuld of opluchting. Volgens Saltz denken veel mensen dat rouwen vooral verdriet is. Maar wanneer je rouwt, kun je dus ook schuldgevoelens ervaren, boos zijn, gemengde gevoelens hebben of wrok koesteren.
Therapie kan helpen bij complexe relaties
Wanneer je niet in je omgeving terecht kunt met jouw werkelijke verhaal, kun je ook overwegen om eens te praten met een vrijwilliger of een professional gespecialiseerd in rouw en verlies. Je kunt ook eens een kijkje nemen bij een lotgenotengroep. Bij een rouwtherapeut kun je je emoties verkennen zonder dat er over je geoordeeld wordt. Je emoties mogen alle nuances hebben. Een therapeut helpt je je hele verhaal te vertellen. Niet alleen de goede momenten, maar ook de pijn, de confrontaties en alles wat daarbij kwam kijken zijn belangrijk. Dit helpt je bij het loslaten van alles wat je dwars zit en bij het omgaan met je emoties. Je hebt het recht om alle emoties te voelen en te doorvoelen, ook de (sociaal) ingewikkelde.
