“Ik voelde me al snel een aansteller. Het was alsof ik er niet over mocht praten, omdat het te lang duurde.”
De Vereniging leven met dood voerde onlangs een onderzoek uit naar de rouwbehoeften van de Nederlanders. Wat blijkt: veel mensen missen iets na het overlijden van een dierbare, ondanks dat er genoeg steun is uit de omgeving. Hoe kan dit?
Uit het Nationale Rouwonderzoek van de Vereniging leven met dood blijkt dat meer dan de helft van de Nederlanders die een dierbare heeft verloren iets heeft gemist tijdens de periode van rouw, iets waaraan wel behoefte was. Dit geldt voor vrouwen en jongeren tot 35 jaar sterker dan voor mannen en senioren. Het komt ook vaker voor bij nabestaanden van een onverwacht verlies en die hun partner hebben verloren.
Ondanks dat er in veel gevallen genoeg ondersteuning beschikbaar is, missen veel rouwenden toch (emotionele) ondersteuning van familie, vrienden en collega’s. Ook blijkt dat ze vinden dat ze onvoldoende kennis of goede informatie hebben over hoe je moet rouwen of om kunt gaan met de soms heftige en onbekende emoties die bij rouw komen kijken. Opvallend is dat vooral jongeren meer behoefte hebben aan ondersteuning buiten de eigen sociale omgeving, bijvoorbeeld in de vorm van (semi-)professionele hulp. Ook zijn jongeren vaker op zoek naar goede informatie over rouw.
Ik moet het alleen doen
De belangrijkste reden dat mensen ondersteuning missen: het niet om hulp willen of kunnen vragen. Maar liefst 53% van de rouwenden geeft aan moeite te hebben met hulp vragen of accepteren. Veel nabestaanden schamen zich voor hun emoties, of zijn in de veronderstelling dat je sterk zou moeten zijn en dat je anderen lastig valt als je om hulp vraagt. Deze overtuigingen belemmeren rouwenden om de ondersteuning te krijgen waar ze wél behoefte aan hebben. Nabestaanden rouwen daardoor vaak onnodig in stilte: er is geen passende ondersteuning op het moment dat daar behoefte aan is, ook niet vanuit de eigen sociale omgeving.
“Ik heb haast geen familie meer en ik wil mijn zoon ook niet alles vragen, die heeft het al zo druk.”
“Ik voelde me doodalleen, zeker na de dood van mijn moeder. Na de dood van mijn man moest ik de kinderen (13, 15 en 17 jaar) opvangen. Ik kon niks uitleggen.”
“Ondanks de mensen om mij heen, ervaarde ik het verdriet anders, ik voelde me al snel een aansteller. Het was alsof ik er niet over mocht praten, omdat het te lang duurde. Ik moest door, maar eigenlijk had ikzelf geen zin meer om te leven.”
Onvoldoende goede informatie
Uit het Nationale Rouwonderzoek blijkt ook dat één op de drie rouwenden vindt te weinig informatie te hebben gehad tijdens het rouwproces of te weinig kennis van inhoud en aanbod op het gebied van rouw. Daar was wel behoefte aan. Uit een recent Nederlands onderzoek van de Universiteit Twente blijkt ook dat één op de vijf nabestaanden wel behoefte heeft aan specifieke psychosociale nazorg in de vorm van informatie, ervaringsverhalen, steun of zorg, maar dat in deze behoefte niet wordt voorzien.In sommige gevallen duurt rouw daardoor langer dan nodig, en kunnen er soms zelfs complexe rouwklachten uit voortkomen.
In wat voor informatie zijn mensen dan geïnteresseerd? De meeste deelnemers aan het onderzoek hebben behoefte aan praktische informatie over rouw (bijvoorbeeld praktische tips of meer informatie over hoe moet je rouwen), maar ook aan ervaringsverhalen van mensen die hetzelfde hebben meegemaakt.“De coronaperiode heeft niet geholpen, gebrek aan kennis over rouw en wat dit bijvoorbeeld doet op de werkvloer ontbrak en is belangrijk om te voorkomen dat mensen later alsnog tegen de lamp lopen. Met name rouwbegeleiding door een expert had eerder aangeboden mogen worden, je hebt hulp nodig ook zonder dat je dat zelf denkt. Dat zou vanzelfsprekend moeten zijn.”
Werk aan de winkel
De Vereniging leven met dood ziet dat er nog veel verbeterd kan worden op het gebied van goede rouwinformatie en ondersteuning. Daarom pleit zij voor gelaagde rouwondersteuning, waarbij het in de eerste plaats van belang is om Nederlanders te voorzien van hoogwaardige, relevante informatie over rouw. Hiervoor heeft zij onlangs de website Rouwinformatie.nl gelanceerd.Ook moet goed duidelijk gemaakt worden dat om hulp vragen juist essentieel is tijdens het doorlopen van een rouwproces. Wanneer deze hulp niet gevonden kan worden in de naaste omgeving, dan zijn er ook goed opgeleide vrijwilligers en rouwprofessionals die klaar staan om nabestaanden te ondersteunen. Veel mensen zijn hier niet van op de hoogte en stappen met rouwgerelateerde vragen of klachten direct naar de huisarts. Daarmee krijgt rouw onnodig een medisch label, terwijl het een normaal onderdeel is van het leven waar iedereen vroeg of laat mee te maken krijgt.
En dat is precies waar de Vereniging leven met dood zich sterk voor maakt: dat rouw een natuurlijker plek in het leven krijgt.
Meer informatie over het Nationale Rouwonderzoek kun je opvragen via contact@vereniginglevenmetdood.nl.